Trò Chuyện Với Con Về Tiền Bạc

Tiền bạc và các mối quan hệ

1 Tiền bạc và các mối quan hệ

Hãy giơ tay điểm danh nếu cha mẹ đã “trò chuyện” với bạn. Không, không phải chuyện đó. Chúng tôi muốn nói đến cuộc trò chuyện về cách cân đối sổ chi tiêu, quản lý những khoản tiết kiệm và lập kế hoạch cho tương lai. Dự đoán của chúng tôi là không có nhiều cánh tay giơ lên.

Mỗi năm, chúng tôi gặp gỡ hàng nghìn cặp vợ chồng để giúp họ giải quyết các vấn đề tài chính. Và trong một thập kỷ qua, chúng tôi đã phát hiện ra rằng những kỹ năng mọi người cần để giải quyết các vấn đề về tiền bạc gần như không phải là việc tính toán các con số hay hiểu biết về thị trường toàn cầu. Thay vào đó, những gì mà họ thực sự cần là khả năng giao tiếp tốt, hiểu lẫn nhau, và cam kết đặt mối quan hệ của họ lên trên vấn đề ngân sách.

Điều này cũng đúng khi đến thời điểm bạn giúp con học về tiền bạc. Chúng tôi thường nghe các bậc cha mẹ nói rằng:

“Con trai tôi chẳng có chút trách nhiệm gì với tiền bạc cả.”

“Con tôi thường dùng tiền tiêu vặt vào những thứ vô ích.”

“Tôi cảm thấy mệt mỏi với bọn trẻ vì chúng cứ đòi đồ chơi mỗi lần vào cửa hàng.”

“Bọn trẻ mong ngóng chúng tôi mua những thứ đắt tiền cho chúng vào dịp lễ Giáng sinh.”

“Con trai tôi cần bắt đầu tiết kiệm tiền để trang trải cho việc học trên đại học, nhưng dường như cháu không thể làm được điều đó.”

Các bậc cha mẹ chia sẻ với chúng tôi về những vấn đề này, vì họ muốn con mình tránh được những căng thẳng về tiền bạc. Họ sợ rằng nếu không trang bị cho con những kỹ năng quản lý tiền bạc ngay từ bây giờ, bọn trẻ sẽ không có đủ tiền, rồi các khoản nợ sẽ chồng chất trong thẻ tín dụng và chúng không bao giờ có lấy một xu trong tài khoản tiết kiệm. Phần lớn thì họ đúng.

Trẻ em cần được dạy về tiền bạc. Những kỹ năng cần thiết để quản lý tài chính không tự nhiên mà có. Do vậy, trong những kỹ năng sống chúng ta cần dạy con, kỹ năng quản lý tiền bạc gần như đứng đầu danh sách. Nhưng cũng có những kỹ năng về tiền khác mà đa số các bậc cha mẹ không nghĩ đến, vì hầu hết chúng ta không có những kỹ năng đó.

Mỗi vấn đề, mỗi cuộc tranh luận hay trò chuyện về tiền bạc đều có hai khía cạnh. Khía cạnh thứ nhất liên quan đến các vấn đề tài chính, ngân sách, tài khoản tiết kiệm, nợ nần, quỹ hưu trí, quỹ học đại học và các hóa đơn điện thoại, vé đỗ xe,… Đó là tất cả những yếu tố thiết yếu.

Nhưng có một khía cạnh khác, cơ bản hơn mà chúng tôi muốn đề cập đến trong cuốn sách này. Đó là mối quan hệ về tiền bạc của bạn – lý do và cách thức ẩn dưới những hạng mục tài chính đó. Đó là những giả định ngầm và lòng tin có trong những quyết định bạn đưa ra về tiền bạc. Mỗi quyết định của bạn đều là một vấn đề trong gia đình có liên quan đến tiền.

Bạn hãy suy nghĩ về điều đó một chút. Kiểu nhà bạn đang ở? Một quyết định về tiền. Loại công việc bạn đang làm? Một quyết định về tiền. Chiếc xe bạn lái, đôi giày bạn đi, loại cà phê bạn uống, chương trình ti vi bạn xem? Tất cả đều là những quyết định về tiền bạc.

Và khi có sự hiện diện của những đứa trẻ, yếu tố tiền bạc có trong những quyết định hàng ngày trở nên rõ ràng hơn. Sinh con ở viện hay ở nhà? Đi làm hay ở nhà? Dùng đồ vải hay đồ chỉ dùng được một lần? Nấu thức ăn ở nhà cho trẻ hay mua sẵn ngoài cửa hàng? Học trường công hay trường tư? Mua quần áo mới hay mặc lại? Tiền tiêu vặt, quà sinh nhật, tiền bánh kẹo, chi phí chuyến đi thực tế, mua thêm giầy mới, trại hè, học piano, ba lô bị rách, đồ phát sinh trong mùa đông này, và còn nhiều thứ khác nữa.

Hàng năm, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ tổng hợp báo cáo “Tiêu dùng cho trẻ của các gia đình”. Báo cáo năm 2013 tính đến mọi khoản chi từ nhà cửa, thực phẩm đến chăm sóc sức khỏe và chi phí học tập, đưa chi phí trung bình hàng năm của một trẻ tăng từ 13.000 đô la lên 15.000 đô la. Mỗi trẻ. Mỗi năm. Thật đáng lo ngại!

Tất cả những quyết định về tiền bạc đó có nghĩa là các gia đình quan tâm và dùng tiền giải quyết vấn đề ít nhất một lần một ngày, nếu không muốn nói là nhiều hơn. Chúng tôi không chỉ đề cập đến các quyết định này, mà còn muốn nói đến cảm xúc và sự mong đợi phía sau. Đứa con chưa đến tuổi đi học của bạn muốn có 25 xu mua chiếc kẹo que ở cửa hàng. Đứa con ở tuổi thiếu niên lại cần một khoản tiền 80 đô la để hỗ trợ cho nhóm tennis. Đứa con học lớp sáu của bạn muốn dùng tiền tiêu vặt mua một trò chơi mới. Không có quyết định nào trong số các quyết định trên phá vỡ được ngân sách của bạn, nhưng tất cả đều có hàm ý về quan hệ của bạn với trẻ.

Khi đứa con chưa đến tuổi đi học của bạn đòi một cây kẹo que, bạn không nghĩ đến 25 xu. Nhưng bạn đang nghĩ sẽ có bao nhiêu lần nữa trẻ đòi một thứ gì đó và liệu bạn có tạo ra một gã khổng lồ tham ăn nếu luôn đáp ứng đòi hỏi của chúng. Tiền cho nhóm tennis không chỉ là khoản hỗ trợ, nó còn là dấu hiệu thể hiện rằng bạn ủng hộ sở thích của con, hoặc đó là thời điểm chuyển giao một số trách nhiệm tài chính cho con, hoặc là lúc trò chuyện với con rằng thời khóa biểu của con có thể trở lên kín mít. Và DS không chỉ là một trò chơi. Đó là cơ hội cho con bạn thấy rằng bạn tin vào phán đoán của chúng, hoặc đó là thời điểm dập tắt một thói quen nằm ngoài tầm kiểm soát, hay cơ hội dạy con một số bài học tuyệt vời về kìm nén sự hài lòng.

Mỗi quyết định trực tiếp liên quan đến tiền bạc đó là lời khuyên cho “tảng băng” quan hệ tiền bạc. Nếu bạn biết cách tìm ra hướng đi thông qua mối quan hệ của những quyết định này, bạn sẽ thấy mình không chỉ giúp con cái đưa ra quyết định thông minh về tiền bạc, mà còn tăng cường mối quan hệ tình cảm với chúng. Ngược lại, nếu hiểu sai các dấu hiệu, có thể gây ra mối bất hòa trong gia đình.

Khi Bethany còn là một thiếu niên, cô được xếp hạng là vận động viên bơi cấp quốc gia. Huấn luyện viên muốn cô tham gia trại huấn luyện quan trọng cùng với đội huấn luyện Olympic. Đó là cơ hội lớn cho Bethany, và cô cảm thấy rất vinh dự khi được mời đến trại. Khi Bethany đã sẵn sàng cho chuyến đi, huấn luyện viên gọi cho mẹ của Bethany và báo cho bà biết họ phải mua bộ đồ bơi đặc biệt cho đội. Là người rất ghét phải tiêu tiền, mẹ của Bethany cho rằng điều đó thật tức cười. Theo bà, Bethany đã có đủ đồ bơi và tất nhiên chẳng cần đến một bộ khác với giá 35 đô la. Bethany nghe được cuộc nói chuyện giữa mẹ và huấn luyện viên cũng như việc mẹ từ chối mua đồ bơi cho cô. Cô vô cùng thất vọng.

Với mẹ của Bethany, đây là một quyết định tài chính. Còn với Bethany, việc mẹ không bằng lòng mua bộ đồ bơi khiến cô có cảm giác thiếu đi sự ủng hộ cho giấc mơ của mình. Trong suy nghĩ của Bethany, trại huấn luyện lần này là cơ hội ngàn năm có một, và giờ đây mẹ không thể chi 35 đô la cho việc đó? Cô không đáng giá như vậy sao?

Quyết định đó đã làm tổn thương Bethany và tạo ra khoảng cách giữa cô và mẹ. Mẹ của Bethany chắc chắn không cố ý làm tổn thương con gái. Bây giờ, khi đã là mộtngười trưởng thành, Bethany hiểu ra cách mẹ cô nghĩ về tiền bạc