Johnny Gấu

Tác giả dựa vào sự thực kì dị này, là một số người ghi được trong óc mọi thanh âm và phát ra y hệt, mà dựng nên một truyện tình tiết rất hấp dẫn, đột ngột, chua xót. Xã hội nào cũng có những cái không được đẹp, điều đó không có gì lạ; đáng buồn là con người có tính hiếu kì, tò mò, thích biết những cái xấu của người khác, khuyến khích những kẻ bới móc cái xấu của kẻ khác. Tinh thần nhân đạo của tác giả hiện trong hành động can đản của Alex.

Nghe cái tên Y Pha Nho của làng Loma, người ta cũng biết ngay rằng nó cất trên một ngọn đồi nhỏ, tròn, nổi ở giữa cánh đồng, đầu có đường đưa vào thung lũng Salinas, miền trung tâm xứ California. Ở phía Bắc và phía Đông Loma, có những mỏ than bùn rộng mấy cây số, nhưng ở phương Nam, người ta đã rút cạn nước ở vũng lầy, làm thành một khu trồng rau phì nhiêu, đất đen màu mỡ đến nỗi rau diếp và súp-lơ to lớn dị thường.

Chủ nhân những đất lầy ở phía Bắc làng bắt đầu thèm thuồng thứ đất đen đó, hùn nhau để lập một khu khai thác. Tôi làm cho công ti đã kí hợp đồng với họ để đào mương. Công ti chở chiếc xáng nổi tới, lấp nó rồi bắt đầu đào một con mương thông suốt vũng lầy.

Mới đầu tôi rán ở một thời gian trong chiếc nhà bè với nhân viên của tôi, nhưng rồi chịu không nổi những đám muỗi nó vo ve trên chiếc xáng và đám hơi độc dày đặc, như sương mù ở vũng lầy bốc lên là là trên mặt đất, nên phải vào ở trong làng, mướn một phòng cực kì ảm đạm trong căn nhà của Ratz. Tôi định kiếm một nơi khác xa hơn, nhưng sau lại thôi vì ở đó tiện, chủ nhân nhận giùm thư cho. Với lại, miễn là có chỗ ngủ trong căn phòng lạnh lẽo, tồi tàn đó, ăn thì tôi xuống nhà bè.

Dân số trong làng không quá hai trăm người.

Nhà thờ của giáo lý hội cất trên ngọn đồi, cách xa mấy cây số cũng trông thấy gác chuông. Chỉ có hai tiệm tạp hoá, một tiệm bán đồ sắt, một hội quán Tam Điểm nay đã bỏ, và quán Buffalo, là chỗ những dân làng lui tới. Trên sườn đồi là những căn nhà nhỏ bằng gỗ của dân làng và trên khu đất phì nhiêu, bằng phẳng phía Nam là nhà của điền chủ, cất trong những khoảnh đất nho nhỏ, chung quanh trồng những cây trắc bách[3] cắt xén thành những bức tường cao để che gió thường thổi mạnh vào buổi chiều.

Buổi tối ở Loma không lại quán cà phê thì không biết làm gì. Quán cất bằng ván, cũ kĩ, có một cái cửa hai cánh, đẩy ra đẩy vô, một cái mái hiên bằng gỗ dựng ở trên vỉa hè. Chính phủ cấm rượu, họ cũng vẫn bán, rượu huýt-ki dở tệ mà số khách hàng cũng chẳng giảm. Tối nào như tối nấy, bất kì người đàn ông nào ở Loma, hay chàng trai nào quá mười lăm tuổi, đều tới quán Buffalo ít nhất là một lần, uống một li rượu, nói chuyện phiếm một lúc rồi về nhà.

Lão Carl Mập vừa làm chủ quán vừa làm bồi rượu, thấy khách nào tới cũng chào hỏi, bề ngoài thì lạnh lùng, nhăn nhó mà thực ra thì có vẻ thân mật, được khách hàng mến. Nét mặt lão ương ngạnh, giọng nói quạo quọ, vậy mà… Không biết lão có cái thuật gì. Chỉ biết rằng khi Carl Mập đã hơi quen tôi rồi, lão quay cái mõm khó thương về phía tôi như gắt gỏng hỏi tôi: “Uống cái gì đây?”, thì tôi đã chẳng phật ý mà còn thấy hơi vinh hạnh được lão thiệt tình với mình nữa. Ai vô lão cũng hỏi câu đó, mặc dầu lão chỉ bán huýt-ki và cũng chỉ có mỗi một người lạ, khi người này đòi vắt thêm một miếng chanh vào li rượu. Carl Mập không ưa bộ tịch. Lão quấn một tấm giẻ lớn quanh mình, vừa đi vừa chùi li vào đó. Sân thì bằng ván rắc mạt cưa, quầy thì cũ kĩ, ghế dựa thì cứng ngắt và thẳng đơ, trang hoàng thì chỉ có những tấm quảng cáo, những tờ cáo bạch, và những tấm hình mà các ứng cử viên trong quận, các đại lí nhà buôn, các người bán đấu giá ghim đại trên vách. Có những tấm cũ từ lâu rồi. Ông quận trưởng Rittal chết đã bảy năm mà tờ cáo bạch hô hào dân chúng tái cử cho ông vẫn chưa gỡ.

Nếu tả quán Buffalo thì ngay như tôi, cũng thấy là một nơi ghê tởm, nhưng khi người ta dọc theo vỉa hè bằng gỗ, trong đêm tối, khi những đợt sương mù dài ở vũng lầy đưa lên, quất vào mặt người như những tấm vải len có tuyết, dơ dáy và uyển chuyển, và sau cùng khi người ta đẩy cánh cửa vô quán của Carl Mập, thấy khách hàng ngồi rải rác, đương uống rượu, chuyện trò, lại thấy lão tiến tới tiếp mình thì dù sao, người ta cũng thấy khoan khoái một chút.

Có một bàn bài tây để tiêu khiển. Thimothy-Raz, người chồng của mụ chủ nhà trọ của tôi, trang bài chơi một mình, gian lận một cách xấu hổ để thắng, vì chỉ khi nào thắng mới uống rượu. Tôi đã thấy hắn thắng luôn năm ván. Thắng một ván, hắn kĩ lưỡng xếp những quân bài, đứng dậy, trịnh trọng tiến lại quầy. Carl Mập đã rót nửa li rượu trước khi hắn tới mà vẫn quen miệng hỏi:

– Uống cái gì đây?

Thimothy nghiêm trang đáp:

– Một li huýt-ki.

Trong căn phòng dài, dân các trại và dân làng ngồi trên những cái ghế dựa cứng hoặc tựa vào cái quầy cũ kĩ. Bình thường họ trò chuyện nhỏ nhẹ, đều đều, trừ những khi có cuộc bầu cử hoặc một cuộc đấu quyền là mới có những người lớn tiếng diễn thuyết hoặc phát biểu ý kiến.

Tôi rất ngại đi chơi ban đêm trong cái miền bùn lầy này, để phải nghe tiếng máy diesel nổ từ cái xáng đưa lại, tiếng lọc cọc của cái gàu sắt, rồi trở về căn phòng thê thảm của mụ Ratz.

Tới Loma được ít lâu, tôi quen với Mae Romero, một ả xinh xinh lai Mễ Tây Cơ. Đôi khi vào buổi tối, tôi với ả xuống sườn đồi phía Nam dạo chơi cho tới lúc đám sương mù hôi hám làm cho chúng tôi khó chịu mà phải về sớm. Tôi đưa ả về nhà rồi lại quán ngồi một lát.