Sách Của Những Câu Hỏi

.KÍNH TẶNG CHA MẸ

“Xin cảm ơn cha mẹ đã khuyến khích con đặt câu hỏi và dạy con tự tìm kiếm câu trả lời cho chính mình”.

• TẶNG SADIE

“Những câu hỏi và câu trả lời của con đã giúp ta một lần nữa ngắm nhìn thế giới bằng đôi mắt của tuổi trẻ”.

Tôi vẫn nhớ những trải nghiệm đầu tiên 25 năm về trước, nhờ có những câu hỏi này mà đôi lời xã giao trong quán cà phê trở thành những cuộc đối thoại thú vị, những mẩu chuyện với bạn bè lâu năm đem đến những hiểu biết sâu sắc đầy bất ngờ, những buổi chiều muộn lững thững trở nên sống động với những cuộc chuyện trò kéo dài tận khuya. Khi cuốn Sách Của Những Câu Hỏi phát hành lần đầu tiên vào năm 1987, Ronald Reagan [10] và Mikhail Gorbachev [11] vẫn còn đương chức. Bức tường Berlin [12] vẫn còn nguyên vẹn. Người da trắng cai trị Nam Phi. Prozac [13] vừa được đưa ra thị trường. Tuyển tập Tunnel of Love của ca sĩ Bruce Springsteen dẫn đầu các bảng xếp hạng. Bill Cosby Show [14] đứng đầu các chương trình truyền hình. Máy chụp hình kĩ thuật số, mạng Internet, và Dự án bản đồ gien con người vẫn chưa ra đời. Trung Tâm Thương Mại Thế Giới [15] vẫn còn vươn cao 107 tầng trên đường chân trời New York.

Lúc bấy giờ một chiếc điện thoại di động chất lượng có giá đến 2.500 đô la Mỹ, nặng gần 1 kg, với dung lượng pin chỉ đủ một giờ hội thoại với giá 50 xu/phút gọi.

Mọi thứ thời ấy thật khác. Nhưng cuộc sống dù quá khứ hay hiện tại đều không mấy đổi thay. Con người trong quá khứ cũng như hiện tại phải vật lộn với kế sinh nhai và gia đình, tình yêu và sự mất mát, niềm hi vọng và những nỗi sợ. Họ đấu tranh với bệnh tật, cái chết, thất bại, và sự phiền não. Họ tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và cảm giác mãn nguyện. Họ đối diện với cám dỗ và sự phản bội. Họ tranh đấu, như chúng ta ngày nay, để giành một vị thế trên thế gian và để thấu hiểu bản thân cũng như những người xung quanh. Đã đến lúc chúng ta cần bỏ qua những điều vụn vặt và tập trung vào các câu hỏi về giá trị và niềm tin. Bằng những câu hỏi đơn giản, độc đáo, cụ thể, và dễ hiểu về các lưỡng nan đề, cuốn Sách của Những Câu Hỏi khơi gợi trí lực và giúp chúng ta khảo sát những ý tưởng về tình yêu, tiền tài, chuyện phòng the, sự liêm chính, lòng bao dung, niềm kiêu hãnh, và cái chết.

Cuốn sách đã tạo nên tiếng vang. Ấn bản đầu tiên đã được dịch ra 18 thứ tiếng, bán được hơn 2,5 triệu bản, tạo tiền đề cho thể loại sách về các câu hỏi, và chiếm được thiện cảm của nhiều bạn đọc.

Ngày nay, những thách thức chính yếu của cuộc sống không hề thay đổi, nhưng văn hóa thì đã đổi thay. Vật đổi sao dời. Ngôn ngữ và tiêu điểm cũng vậy. Ấn bản mới này không đơn giản là những ngôn từ và ý tưởng lỗi thời được đánh bóng, mà đem lại nội dung hoàn toàn mới với hơn trăm câu hỏi mới tích hợp chủ đề công nghệ và xã hội đương thời vào những lưỡng nan đề tồn tại từ lâu đời.

Các câu hỏi vẫn nhảy từ chủ đề này sang chủ đề khác. Do đó, dù bạn đọc theo thứ tự, bạn vẫn sẽ bắt gặp những vấn đề và đề tài bất ngờ. Hãy chú ý đến những câu hỏi mà bạn lưu tâm và những câu hỏi mà bạn lảng tránh. Chúng ta thường phản ứng lại những câu hỏi về các vấn đề cần giải quyết. Vì vậy câu hỏi mà bạn lảng tránh có lẽ chính là câu hỏi mà bạn nên tập trung tìm câu trả lời. Bạn có cảm thấy hấp dẫn bởi những câu hỏi về sức khỏe và đạo đức? Bạn có bỏ qua những câu hỏi về chuyện phòng the? Tại sao vậy?

Chúng ta thường trao lời xã giao nhưng không thật sự đối thoại với nhau. Hãy thử đặt những câu hỏi này cho bạn bè hay người lạ và xem điều gì xảy ra. Có lẽ bạn sẽ nhận được sự ngạc nhiên đầy thú vị. Một khi cuộc đối thoại đã thoát li khỏi nếp nghĩ thông thường, hãy cho phép bản thân xướng lên những câu hỏi nguy hiểm thường chỉ giữ trong lòng – những suy nghĩ thoáng qua đầy thách thức sâu thẳm từ nội tâm. Chính những câu hỏi có vẻ ngượng ngùng hoặc ngoài giới hạn cho phép này sẽ giúp ta mở ra hướng đi mới để đạt đến sự mật thiết và thấu hiểu lẫn nhau. Cuộc sống sẽ trở nên sôi nổi và thú vị hơn khi chúng ta thách thức với những vấn đề thật sự đáng quan tâm.

Dù vậy, hãy nhớ rằng những câu hỏi này không hề có câu trả lời đúng cũng không có câu trả lời sai, chỉ có chân thật hoặc giả dối. Bạn có đoan chắc bản thân sẽ hành xử thế nào nếu có được quyền năng ma thuật hay khi rơi vào một tình huống giả định kì quặc? Tất nhiên là không. Nhưng đừng để điều này làm bạn chùn bước. Qua những câu hỏi này, bạn có thể học được cách nhìn nhận thấu đáo mà không phải thực sự trải nghiệm những tình huống khó xử được miêu tả. Hãy tưởng tượng bản thân thực sự bị cuốn vào những tình huống này. Cân nhắc và cẩn trọng với những lựa chọn của bản thân. Đừng chọn con đường thoát dễ dàng bằng cách từ chối sự hiện hữu của vấn đề hay phức tạp hóa nó để che đậy trọng tâm chính.

Hãy gác lại sự hoài nghi nếu có thể. Bỏ qua những nghịch lý của du hành thời gian, giới hạn tri thức của chúng ta, và sự bất khả của quyền năng ma thuật. Chấp nhận các điều kiện đặt ra trong câu hỏi, chấp nhận tính khả dĩ của các tình huống, và tin rằng các lời hứa sẽ được thực hiện. Và chấp nhận rằng bạn ý thức được những điều trên khi đưa ra quyết định.

Hãy vượt ra khuôn khổ những câu trả lời “có” hoặc “không” thuần túy. Khám phá lý do và giải thích cho câu trả lời của bạn. Trả lời đúng với lòng mình, tỏ ra thành thật và can đảm, cứ để tâm trí của bạn thực sự thoải mái trước những lựa chọn khó nhằn. Nếu làm được như vậy, những câu hỏi này sẽ dẫn dắt bạn đến với những cuộc hội đàm cùng những khám phá mới lạ, bất ngờ, đầy hứa hẹn, có khả năng thay đổi cuộc đời. Xin hãy tiếp tục theo đuổi những hướng suy nghĩ mới nảy sinh khi bạn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi này: Những câu hỏi trong sách đóng vai trò như xuất phát điểm chứ không phải đích đến sau cùng.

Càng dấn thân vào các câu hỏi, bạn càng có được nhiều thành quả. Hãy để trí tưởng tượng của bạn được mặc sức bay bổng và đóng vai trò tích cực trong việc điều chỉnh các điều kiện đặt ra: mở rộng, tiết chế, hay chuyển đổi chúng để có được những lựa chọn giàu ý nghĩa và đầy thách thức hơn nữa. Có lẽ trong khi tự khám phá và thách thức các giá trị của bản thân cũng như của bạn bè, bạn sẽ nhận ra (như tôi đã từng) rằng các câu hỏi không chỉ là hoạt động giải trí để giết thời gian : đó chính là một cách sống.