Henry Ford Và Ford – Đặt Thế Giới Lên 4 Bánh Xe

Cả thế giới đang di chuyển trên những chiếc xe bốn bánh có gắn động cơ. Không chỉ Mỹ hay châu Âu – cái nôi của những sáng chế đầu tiên về xe hơi, mà ngay cả rất nhiều nước châu Á, ô-tô đã trở thành một vật dụng quen thuộc của các gia đình. Có nhận định rằng, ô-tô đã làm thay đổi rất lớn kiểu sống của người Mỹ tới mức hiện nay một người Mỹ khó có thể tưởng tượng rằng anh ta có thể sống mà không có nó. Nó cũng không phải là giấc mơ xa vời với những người có thu nhập trung bình nữa. Tại Hàn Quốc, một sinh viên có thể tiết kiệm tiền làm thêm trong một kỳ nghỉ hè của cậu ta để mua một chiếc xe hơi mới toanh. Xe hơi đã được đại chúng hóa – chuyện đó dường như chẳng có gì để bàn luận thế kỷ XXI, hiển nhiên thế. Nhưng nếu chúng ta đi ngược về quá khứ, vào những năm đầu thế kỷ XX, buổi đầu của nền công nghiệp xe hơi thì sẽ thấy một sự tương phản rất lớn. Thời đó, những chiếc xe hơi là cả một gia tài lớn đối với một người trung lưu ở Mỹ và châu Âu. Xe hơi như một thứ đồ chơi của giới thượng lưu, một biểu tượng của sự xa hoa dành riêng cho giới quý tộc. Những hãng sản xuất xe hơi đã hốt bạc một cách “nhẹ nhàng” trên các sản phẩm dành cho nhà giàu. Chẳng ai dại dột đi phổ biến công nghệ hay tìm cách làm cho các sản phẩm phong phú hơn với giá thành rẻ hơn, vì như vậy họ sẽ phải bỏ ra nhiều công sức hơn để làm ra một sản phẩm mà tiền lời thì không đáng kể. Kiếm được tối đa lợi nhuận trên mỗi sản phẩm bằng cách bán hàng cho nhà giàu, cho những khách hàng lắm tiền là phương châm kinh doanh của các hãng xe hơi thời đó.

Đột nhiên, một “kẻ ngoại đạo” xuất hiện, đã làm xáo trộn tất cả. Anh ta không phải là một nhà khoa học, cũng chẳng phải là một kỹ sư được đào tạo bài bản. Nói đúng ra, anh ta là một chàng trai lớn lên từ đồng ruộng, chỉ khác là anh ta có niềm say mê với động cơ, khao khát sản xuất ra một thứ có thể lăn bánh trên đường, giúp cho việc đi lại, chuyên chở được nhẹ nhàng hơn. Và anh ta đã mày mò làm ra những chiếc xe hơi với một phương châm kinh doanh trái ngược hoàn toàn với người đi trước: mỗi người dân Mỹ đều có thể sở hữu được một chiếc xe hơi. Và với Mode T, sản phẩm xe hơi chất lượng tốt, giá rẻ, Ford Motor đã chinh phục không chỉ người Mỹ mà hầu khắp các nẻo đường trên thế giới. Những chiếc xe hơi không ngừng cải tiến chất lượng và giá thành thì ngày càng hạ hơn, để có thể đến được với nhiều người hơn.

Quan điểm kinh doanh của Ford đã bị các đối thủ lên án mạnh mẽ. Những lời khen chê đã không ngớt giội xuống đầu Ford: kẻ độc tài, kẻ bóc lột sức lao động của công nhân, một kẻ ngây thơ về chính trị, kẻ làm rối loạn thị trường,…

Còn những lời ngợi ca? Henry Ford là vị thánh đã làm được điều kỳ diệu là đại chúng hóa chiếc xe hơi, cha đẻ của nền công nghiệp ô-tô thế giới. Một người đã cúi xuống cuộc đời của bao kẻ khốn khó. Tổng thống Mỹ Harding nói: “Ford Motor là cánh chim đầu đàn trong nền công nghiệp Hoa Kỳ, mà Henry Ford là con mắt định hướng của cánh chim đó”. Hay Will Schumit – chủ tịch UAW: “Ông ta là sự bảo đảm tốt nhất cho công việc của những người da đen. Chỉ duy nhất trong nhà máy của ông ta, những người da đen chúng tôi mới được đối xử một cách công bằng”.

Còn với tôi, sau khi thực hiện xong cuốn sách này, tôi bỗng có một liên tưởng: Nếu thế giới không có sự xuất hiện của “kẻ phá rối” Henry Ford hay một ông trùm xe hơi có một quan điểm “khách hàng không phải ai xa lạ, chính là những người công nhân trong phân xưởng”? Chắc hẳn nền công nghiệp xe hơi sẽ không có một bước tiến dài và kỳ diệu đến như vậy. Xe hơi vẫn sẽ là một món đồ chơi đắt tiền mà người bình dân chỉ biết… ngước nhìn một cách thèm thuồng.

Một cá nhân vĩ đại là người biết đặt lên vai mình một sứ mệnh đối với xã hội mà anh ta đang sống. Henry Ford đã đặt lên vai mình một sứ mệnh cao cả: góp phần làm đại chúng hóa xe hơi trên toàn thế giới. Đó không phải là giấc mơ xa xăm, mà nó đã được hiện thực hóa ngay sau khi Ford Motor ra đời trên thị trường chưa đầy 20 năm. Quả thực, đó là một bước tiến kỳ diệu.

Henry Ford, vị thánh ấy đã làm gì và đã làm như thế nào?

Cuốn sách nhỏ bé này sẽ hé lộ về Ford, không phải là chân dung về ông, mà về những gì ông đã làm để giúp cho chiếc xe trở thành phương tiện của đại chúng.