Luận anh hùng

Chúng ta đã quen với việc quy kết sự hưng suy của vương triều, sự thành bại của sự nghiệp, sự đổi thay của lịch sử và sự đúng sai của sự tình do nguyên nhân cá nhân. Quy kết thành một nhân vật lãnh tụ nào đó hoặc nhân vật chủ đạo nào đó có nhân phẩm tốt xấu, giỏi kém. Đồng thời, các nhân vật lịch sử Trung Quốc cũng được chia đơn giản thành hai vai thiện – ác, và cả lịch sử Trung Quốc biến thành một sân khấu lịch lớn.

Nhưng chúng ta lại không hiểu rằng tại sao lại có nhiều vai ác đến thế, và không biết đến bao giờ mới xuất hiện những vai thiện. Bởi vì chúng ta không biết đạo diễn và biên kịch là ai.

“Luận anh hùng” phân tích kỹ một số nhân vật tiêu biểu của lịch sử Trung Quốc, đặt họ trong bối cảnh của xã hội đương thời và tương quan với những nhân vật khác, từ đó làm rõ quan hệ giữa cá nhân và lịch sử, nguyên nhân của sự hưng suy vương triều, sự thành bại sự nghiệp, sự đổi thay của triều đại và sự đúng sai của sự tình.

Lịch sử Trung Hoa có biết bao nhân vật lẫy lừng lưu danh hậu thế, người đời sau luận công bình tội không biết bao nhiêu mà kể, ngẫm gương tiền nhân để rút ra bài học cho hậu thế, xưa nay vẫn thường là chuyện thường thấy.

Trong các nhà bình luận hiện nay ở Trung Quốc, Dịch Trung Thiên nổi bật lên với các tác phẩm đã được xã hội đón nhận. Cuốn Phẩm Tam Quốc gây ra cơn sốt văn hóa với số lượng phát hành hành triệu bản ở Trung Quốc. Tiếp nối thể loại này, cuốn Luận anh hùng ra đời và đã nhận được những đánh giá rất cao.

“Dịch Trung Thiên có cuốn Phẩm Tam Quốc rất nổi tiếng, tuy nhiên tôi đánh giá cuốn sách đó còn nhiều điểm bàn luận hời hợt, nhưng đến Luận Anh Hùng thì thật bất ngờ, cuốn sách thật sâu sắc, bình phẩm rất tuyệt vời!” – Độc giả Dengchujie

“Một cuốn sách thật tuyệt, giáo sư Dịch Trung Thiên đã đứa tới một cách lý giải lịch sử hoàn toàn mới lạ, lý giải nhân vật lịch sử mà có những kết luận khiến người ta phải đập bàn kêu ‘tuyệt’, đúng là như thế! Sách lịch sử trước đây thường nhấn mạnh cực đoan về vai trò và phẩm chất của một cá nhân nhân vật, còn lại hoàn toàn bỏ qua quan hệ giữa cá nhân và chế độ, truyền thống, thực sự đó mới là chìa khóa để lý giải lịch sử, thông qua chìa khóa này, chúng ta có thể đọc được lịch sử hoàn toàn khác. Tuy rằng lịch sử vẫn là lịch sử đó, nhưng lại đem đến cho chúng ta một tầng sâu ý nghĩa hơn nữa.” – Độc giả Nanjiamuoo.

Luận Anh Hùng bàn về 5 nhân vật tiêu biểu của lịch sử Trung Quốc: Hạng Vũ, Tào Tháo, Võ Tắc Thiên, Hải Thụy và Ung Chính.

Chúng ta đã quen với việc quy kết sự hung suy của vương triều, sự hưng suy của vương triều, sự thành bại của sự nghiệp, sự đổi thay của lịch sử và sự đúng sai của sự tình do nguyên nhân cá nhân. Quy kết thành một nhân vật lãnh tụ nào đó hoặc nhân vật chủ đạo nào đó có nhân phẩm tốt xấu, giỏi kém. Đồng thời, các nhân vật lịch sử Trung Quốc cũng được chia đơn giản thành hai vai thiện – ác, và cả lịch sử Trung Quốc biến thành một sân khấu kịch lớn. Nhưng chúng ta lại không biết rằng tại sao lại có nhiều vai ác đến thế, và không biết đến bao giờ mới xuất hiện những vai thiện.

Luận Anh Hùng phân tích kỹ một số nhân vật tiêu biểu của lịch sử Trung Quốc, đặt họ trong bối cảnh xã hội đương thời và tương quan với những nhân vật khác, từ đó làm rõ quan hệ giắc cá nhân và lịch sử, nguyên nhân của sự hưng suy vương triều, sự thành bại sự nghiệp, sự đổi thay của triều đại, và sự đúng sai của sự tình

1 – Quý tộc và lưu manh

Cuối cùng thì Hạng Vũ đã bị đánh bại, bại trong tay Lưu Bang.

Thắng làm vua thua làm giặc. Lưu Bang thắng trận khác gì chó mèo lên làm hoàng đế, Hạng Vũ bại trận đành tự nhận là đen đủi, không những không thành bá vương mà còn phải đi gặp Diêm vương.

Thực thê thảm và vô cùng uất ức.

Nghĩ lại thì thất bại cũng chẳng phải là điều gì đáng sợ đến nhường ấy! “Thất bại vốn là chuyện thường của nhà binh!”. Vả lại, đời người xưa nay ai mà chẳng phải chết? Chết đã chẳng tiếc thì bại có gì nhục. Có điều, bại không bởi người khác, mà bại trong tay Lưu Bang, quả là khó hiểu.

Sao Hạng Vũ lại bại bởi Lưu Bang? Hạng Vũ là anh hùng, Lưu Bang là lưu manh. Thân phận Hạng Vũ rất cao quý. Gia tộc của Vũ được coi là “danh tộc” thời đó. Năm 209 trước Công nguyên (năm thứ nhất niên hiệu Tần Nhị Thế), Trần Thắng khởi nghĩa, thiên hạ nơi nơi hưởng ứng, người người giương cao cờ, giáo, ùn ùn kéo tới. Nhân dân Đông Dương (huyện Thiên Trường, tỉnh An Huy ngày nay) giết huyện lệnh, muốn lập Trần Anh làm vương, Trần Anh lại có ý chạy sang với họ Hạng. Họ Trần nói: “Ta dựa vào danh tộc, Tần tất bị diệt”. Trần Anh không dám làm vương, chủ yếu là vì nhát gan, sợ phải xuất đầu lộ diện. Nhưng điều Trần Anh nói là thực, họ Hạng là danh tộc, uy vọng cao, sức hiệu triệu mạnh. Đúng là họ Hạng có một số điểm hơn người. Sử sách còn ghi, Hạng vốn là nước phong họ Cát, đòi sau của hoàng đế thời Tây Chu, đất này nay là huyện Hạng Thành, tỉnh Hà Nam. Vào thời Xuân Thu, nước Lỗ diệt nước Hạng, về sau Sở lại diệt Lỗ phong đất Hạng cho tổ tiên Hạng Vũ, từ đó họ Hạng ra đời. Vì vậy, tổ tiên Hạng Vũ ở Hạng Thành, Hà Nam, Viên Thế Khải, nhân vật nổi tiếng cuối triều Thanh đầu thời kỳ Dân Quốc là đồng hương.

Họ Hạng được phong đất Hạng Thành, đời đời làm tướng của nước Sở. Đến thời ông nội Hạng Vũ là Hạng Yên, vận nhà sa sút nhiều. Năm 224 trước Công Nguyên, tức là năm thứ hai mươi ba thời Tần Thuỷ Hoàng, tướng Tần là Vương Giản tiến đánh nước Sở, bắt sống Sở vương, Hạng Yên đành làm tướng của triều đình lưu vong, khởi binh phản Tần ở Hoài Nam, kết quả binh bại thân vong. Hạng Vũ ra đời ở Hạ Tương, tức huyện Túc Thiên tỉnh Giang Tô ngày nay. Sau này theo chú là Hạng Lương trốn đến Ngô Trung, tức huyện Ngô, Giang Tô. Vì vậy Hạng Vũ là người Giang Tô, coi như cùng quê với Lưu Bang, người huyện Bái.